Cinnet ve A?k

Schopenhauer, bir yanda insan zihninin usagi olacak denli bedene ya da fiziksel organizmaya bagimli olduguna yonelik savunusuyla, obur yanda istenc ile tutkularin cogunlukla us yoluyla bastirilip carpitildigina yonelik saptamasiyla, Freudcu ruhcozumleme kuramini da oncelemeyi basarmistir. Schopenhauer'a gore "yeter neden ilkesi"nin butun tasarimlarin (ya da gorungulerin) kendisine uymak zorunda oldugu dort temel bicimi vardir. Schopenhauer, yeter neden ilkesinin kokunu olusturan bu dort temel bicimi sirasiyla, (i) "olus"; (ii) "varolma"; (iii) "bilme"; (iv) "eyleme" olarak belirlemistir. Schopenhauer'in Jeana universitesinde doktora tezi olarak sundugu "Yeter Neden ilkesinin Dort Sacakli Koku, 1813? baslikli calismasi, pek cok bakimdan yasaminin ilerleyen yillarinda verecegi felsefe yapitlarinin temelini 'olusturmasiyla oldukca onemlidir. Tezin temel savi, Kant'in "gorunguler (pheinomenon) dunyasi"na karsilik gelen "tasarimlar dunyasi"nin butunuyle "yeter neden ilkesi"nce yonetildigidir. Bu ilkeye gore, olanakli butun nesneler, hem oteki nesnelerce belirlendikleri hem de kendileri disindaki butun oteki nesneleri belirledikleri zorunlu bir iliski icinde bulunmaktadirlar. Dolayisiyla, her bilinc nesnesi ancak oteki nesnelerle iliskisi dogrultusunda aciklanabilirdir. Bu noktada Schopenhauer, ancak bu durumu bastan benimsemek kosuluyla, Kant'in tanimladigi anlamda dunyaya iliskin birtakim zorunlu sentetik a priori dogrularin bilinmesinin olanakli oldugu saptamasinda bulunur. Schopenhauer, tasarimlar arasindaki bu zorunlu iliski turlerinden, § "olus"ta nedensellik ilkesi diye de bilinen neden sonuc iliskisini; § "varolma"da uzam-zaman iliskisini; § "bilme"de oncul-sonuc arasindaki kavramsal iliskiyi; § "eyleme" de eylem-itki iliskisini temellendirmektedir ..